Deniz seviyeleri yükseliyor, İstanbul ve Adalar için tehdit artıyor

Etkisi giderek artan küresel ısınma, karbon emisyonu ve iklim krizi dünya çapında deniz seviyelerini yükseltmeye devam ediyor. İklim değişikliğine bağlı olarak, küresel ortalama deniz seviyesi yirminci yüzyılda 11–16 cm yükselirken (1), bu yükseliş karbon emisyonlarındaki kısıtlayıcı önlemlere rağmen atarak devam ediyor.  Climate Central tarafından yapılan ve Nature Communications’da yayımlanan (2) bir çalışmaya göre, 2050 yılına kadar yaklaşık 300 milyon kişinin yaşadığı topraklarda sular yükselecek. Artan gelgit seviyeleri ve ortalama deniz seviyesindeki yükselme 30 milyonu Çin’de olmak üzere, tüm dünyada yaklaşık 150 milyon kişinin yaşadığı toprakların kalıcı olarak su altında kalmasına neden olacak. Son tahminler, küresel ortalama deniz seviyesinin 2050 yılına kadar 20-30 cm yükselmesinin muhtemel olduğuna işaret ediyor. (3)

Etkilenecek topraklarda yaşayan insanların çoğu Asya’da gelişmekte olan ülkelerde bulunuyor. Kronik kıyı taşkınları veya kalıcı su baskınları, Bangladeş, Vietnam, Çin ve birçok ada ülkesi dahil olmak üzere dünya nüfusunun yüzde 10’undan fazlasının yaşadığı toprakları etkiliyor. Türkiye de etkilenecek ülkeler arasında yeralıyor.

Climate Central’in elde ettiği yeni yükseklik verileri, tehdit altındaki bölgelerin mahalle düzeyinde incelenebilmesi için  interaktif harita da içeriyor. 2050’ye kadar olan dönemde yapılan kıyısal risk analizi harita verilerine göre İstanbul’da Eyüp ve Hasköy bölgeleri, Beşiktaş’ta Çırağan kıyıları, üçüncü köprü ve Poyrazköy sahili, Sarıyer dolgu alanları öncelikli olarak tehdit altındaki bölgeler arasında. Adalar sözkonusu olduğunda ise Kınalıada’da Su Sporları Klübü ve taşocağı  bölgeleri, Burgazada’da Çamakya ve Kalpazankaya, Heybeliada’da Çam Limanı, Şafak tesisleri ve Kablo plajı bölgesi, Sivriada ve Yassıada’da liman bölgeleri tehdit altında.  (4)

Bu bulgular, Climate Central tarafından geliştirilen yeni bir dijital yükseklik modeli olan CoastalDEM’e dayandırılıyor. CoastalDEM ile elde edilen tahminler, risk altındaki küresel nüfusun SRTM yükseklik verileri kullanılarak tespit edilenden üç kat fazla olduğunu ortaya koyuyor. Climate Central tarafından yayımlanan bu çalışma 135 ülkeyi farklı iklim senaryoları ve yıllara göre ayrıntılı olarak değerlendiriyor.

 

Araştırmada Türkiye’ye dair veriler ise dünya çapında karbon emisyonu azaltımının olmadığı senaryoda Türkiye’de şu anda 850.000 kişinin yaşadığı alan, 2100 itibari ile yılda ortalama en az bir defa taşkına maruz kalacak. Şu anda 790.000 kişinin yaşadığı alan ise gelgitlerde düzenli olarak su altında kalacak. Rapora göre, kıyı tahkimatı olmadan 2050 itibarıyla en az yılda bir kere kıyı taşkını yaşayabilecek kişi sayısı, yeni yükseklik verileriyle dört katın üstünde artarak, yaklaşık 237 milyon kişiye çıktı. Bu nüfusun büyük kısmı 6 Asya ülkesinde yaşıyor – (Çin, Bangladeş, Hindistan, Vietnam, Endonezya ve Tayland).

 

Tehdit seviyesi karbon emisyonu düzeyine bağlı

CoastalDEM’e dayandırılan değerlendirmelere göre, bugün yaklaşık 420 milyon kişinin yaşadığı bölgelerin, makul düzeyde karbon emisyonu azaltımı yapılsa bile, bu yüzyılın sonuna kadar yıllık kıyı taşkınlarına karşı kırılgan olabileceğini ortaya koyuyor.

Kontrol edilemeyen emisyon ve buz tabakasındaki muhtemel erken başlangıçlı kararsızlık ve erime projeksiyonlarına göre, 2100 yılı itibarıyla halihazırda 340 milyonun yaşadığı topraklar gelgit seviyesinin altında kalacak ve toplam 640 milyon kişinin yaşadığı yerler de deniz seviyesindeki yükselme riskiyle karşı karşıya kalacak. gösteriyor.

 

Dipnotlar

(1) Hay, C. C., Morrow, E., Kopp, R. E. & Mitrovica, J. X. Probabilistic reanalysis of twentieth-century sea-level rise. Nature 517, 481–484 (2015).

(2) https://www.nature.com/articles/s41467-019-12808-z

(3) Kopp, R. E. et al. Probabilistic 21st and 22nd century sea-level projections at a global network of tide-gauge sites. Earth’s. Future 2, 383–406 (2014). Nauels, A., Meinshausen, M., Mengel, M., Lorbacher, K. & Wigley, T. M. L. Synthesizing long-term sea level rise projections the MAGICC sea level model v2.0. Geoscientific Model Dev. 10, 2495–2524 (2017).

(4) https://coastal.climatecentral.org/map/16/28.9912/40.8687/?theme=sea_level_rise&map_type=coastal_dem_comparison&elevation_model=coastal_dem&forecast_year=2050&pathway=rcp45&percentile=p50&return_level=return_level_1&slr_model=kopp_2014