Heybeliada Sanatoryumu ve Çam Limanı’na Dokunma!

Adalar Savunması,  Heybeliada Sanatoryumu ve Çam Limanı hakkında Adalar ve Türkiye gündemine taşıdığı gelişmeler hakkında 31 Temmuz 2018 günü bir basın açıklaması yayınladı. Halen Maliye Hazinesi’ne ait olan ve uzun yılardır Sağlık Bakanlığı’nın kullanımına tahsisli Heybeliada Sanatoryumu’nun tescilli binalarının geçtiğimiz Temmuz ayı içinde Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama Şirketi’ne devredilmek istenmesi ve ardından tüm bölgenin Diyanet Vakfı’nın kullanımına bırakılmasına yönelik gelişmeleri kamuoyu gündemine taşıyan Adalar Savunması yaptığı açıklamada bölgenin büyük bir tehdit altında olduğunu duyurdu.

1924-2005 yılları arasında binlerce Adalı’ya ve İstanbullu’ya hizmet veren; hekimleri, sağlık emekçileri ve doğasıyla nice hayatlar kurtaran Sanatoryum ve Çam Limanı bölgesinin emlak piyasasına, şirketlere ve vakıflara devredilmeye çalışıldığını vurgulayan Savunma, birinci derece doğal sit alanı çok önemli bir bölgenin Heybeliada bütünlüğünden koparılmak üzere olduğunu vurguladı. Adalıların ve tüm vatandaşların müşterek kamusal mekanlarının ve doğal sit alanının karşı karıya olduğu tehlike üzerine tüm Adalıları ve Adalar’daki tüm kurumları bu konudaki gelişmeleri durdurmak üzere dayanışmaya çağıran Adalar Savunması’nın yayınladığı basın açıklamasının tam metni şu şekilde:

31 Temmuz 2018

BASINA VE KAMUOYUNA,

Heybeliada Sanatoryumu ve Adalar’ın en güzel doğal limanı olan Heybeliada Çam Limanı bölgesi tehdit altında. 1924 yılında Sağlık Bakanlığı mülkiyetinde Adalar ve İstanbul halkı yararına çalışan bir devlet hastanesi olarak kurulan, ancak “kaynak yetersizliği” gerekçesiyle 2005 yılında faaliyetine son verilen Heybeliada Sanatoryumu’nun binaları ve arazisi Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama Şirketi’ne, ardından da çevresindeki yaklaşık 200 dönüm araziyle birlikte Diyanet Vakfı’na devredilmek isteniyor.

Sağlık Bakanlığı’na tahsisli ve Maliye Hazinesi’ne ait Sanatoryum binalarının Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama Şirketi’ne devri için İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’na 2863 Sayılı KTVK Kanunu gereği onay için gönderilen işlem, tüm Adalılar’da, bütün doğa ve yaşam savunucularında endişe yaratıyor. Tarihi eser olarak tescil edilen Sanatoryum binalarının ve Çam Limanı-Kızılay parselleriyle birlikte toplam 200 dönümü aşkın Birinci Derece Doğal Sit Alanı olarak koruma altındaki bölgenin özel ya da vakıflar aracılığıyla yürütülen girişimlerle, Adalar’ın sosyal, tarihi ve kültürel dokusuyla uyumsuz projelerle tahrip edilmesi ihtimali bütün Adalılar’da kaygı yaratıyor.

Biz Adalılar ve tüm yaşam savunucuları Sanatoryum ve Çam Limanı bölgesinin özel turizm şirketleri ve otelleriyle, TOKİ, Diyanet Vakfı, Turizm bakanlığı gibi kurumların tesisleriyle Heybeliada’nın ve Adalar’ın ekolojik, kültürel ve sosyal yaşamından koparılmasını istemiyoruz.
Bizler bugüne kadar yaşadığımız örneklerden hareketle henüz koruma amaçlı kentsel ve doğal sit planları hazır olmayan, kamu mülkiyetindeki alanlarda yaşanacak herhangi bir mülkiyet ve kullanım devrinin, parsel birleştirme vb. işlemlerin geri dönülemez sonuçlar ve tahribatlar yaratacağının bilincindeyiz.

Bilinmelidir ki, doğal sit alanı olarak ilan edildiği günden bu yana yasalar tarafından korunan, eşsiz bir doğal yaşam zenginliğine sahip, antik maden ve limanlara ev sahipliği yapan, 200 dönümü aşkın bu eşsiz doğa parçası tüm Adalıların gözü gibi korumaya çalıştığı bir bölgedir. Aynı zamanda kültürel ve tarihi bellek mekanı olarak binlerce Adalının, onlarca yazarın, şairin, sanatçının canlı hatıralarıyla dopdolu, devlet hastanesi olarak hizmet verdiği yıllar boyunca binlerce hayat kurtaran Heybeliada Sanatoryumu da Adalar tarihinin en vazgeçilmez hatıralarıyla doludur. Bu nedenlerle bizler Heybeliada Sanatoryumu ve Çam Limanı’nın çeşitli özel, ticari ya da kamusal bina ve tesislerle doldurulmasına, bölgenin Heybeliada’dan ve Adalar bütününden koparılmasına karşı, elimizden gelen her şeyi yapmaya hazır olduğumuzu bir kez daha açıklıyoruz.

Adalar’ın koruma amaçlı uygulama planları olmadan ve fonksiyon her ne olursa olsun bu bölgeye yönelik olarak kapalı kapılar ardındaki anlaşma ve pazarlıklarla yürütülen mülkiyet ve kullanım devri uygulamalarına karşı tüm Adalıları, Adalar’daki tüm kurumları ve yaşam savunucularını uyanık olmaya ve birlikte davranmaya çağırıyoruz.

Adalılar ve doğa savunucuları olarak Adalar’a yönelik hazırlanan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım ve Uygulama Planları’nda olduğu gibi tescilli Heybeliada Sanatoryum binalarının ve arazisinin yeniden kamuya ait bir sağlık tesisi olarak planlanmasını, Adalılar’ın son yıllarda giderek yoğunlaşan sağlık hizmeti ihtiyacının çözümü için yeniden kamuya tahsis edilmesini istiyoruz. Çam Limanı bölgesinin Adalı gençlerin yüzme, bisiklet, kürek, yürüyüş gibi doğal sit alanı korumasıyla uyumlu sportif amaçlarına tahsis edilerek, doğal sit alanı yaklaşımı içinde korunmasını bekliyoruz.

Adalar’ın doğal, tarihi ve kültürel yaşam alanlarını parça parça özel ya da kamusal projelerle Adalar bütününden kopartmaya yönelik tüm proje ve arayışlara son verilmesini istiyoruz..

ADALAR SAVUNMASI